अंगावर पडें तर दुणें बळ चढें

अंगावर पडें तर दुणें बळ चढें   अंगावर देणें   एक आग झाला तर दुसर्‍यानें पाणी व्हावें   राऊत-राऊत असे खरमरा तर घोडा चाले तुरतुरा   मुलाला जपलें तर म्हातारें होईल   झगड्याक बळ कसलें? उत्तर येतां तसलें   आली घडी तीर तर धर, मिळणार नाही गेल्यावर   खरी सासू धरती कान, तर आखाड सासू मागती मान   मानणें-मानला तर देव, नाहीं तर दगड धोंडा   भटो बायको कां कराना? (तर) म्हणे तुम्हींच कां व्हाना?   पोराचा कापला खवडा तर न्हाव्याला काय दुःख?   मीपणा टांकशील तर देवपणा पावशील   काकमैथुन पाहावें, तर सहा महिन्यांत स्‍मशानांत (मसणांत) जावें   गाढव लाथ झाडी तर काठीनें झोडी, पायानें मारशील तर दुसरी लाथ झाडील   जर ती असती, तर घरभर पोरें होतीं   निर्बळाचें बळ राजा   अंगावर पिणें   एका दिवसाचें सुख, त्याचें दुणें होय दुःख   कशी मागावी भीक, तर तंबाकू खायला शीक   आकाश खाली येते तर पक्षी हातीं येते   आडांत पाणी खारें तर पोहर्‍यांत गोड कोठून येणार   पावला तर परमेश्वर, नाहींतर घातशनैश्वर   आज मला, तर उद्या तुला   मागतां येईना भीक, तर तंबाखू खायला शीक   निसुकाचे गांडींत (अंगावर) घातला पाला, म्हणे थंड झाला आणखी घाला   दे लाख, घे दोन लाख, देतोस काय तर घेतोस काय   असेल मालक शेती तर होती, नाहीं तर माती   नशीब नाहीं ललाटीं पाऊस पडें शेताचे कांठी   जेथे बुद्धीचे बळ, तेथें इच्छा नमून राहे   दादाचें बळ वहिनी जाणे- वहिनीला माहीत   अंधारांत चोरास बळ   पेटींत सव्वामण दागिने आणि अंगावर गुंजभर सोनें   घरोघर पिकले मोती तर त्‍याचे मोल काय होतें   कांग बाई कुथती, तर बसली जागा रुतती   डोळ्यांत जर एक कण राहात नाहीं, तर हिशेबांत एक पै कशी सामावेल   उखळांत घातला तर सात घाव चुकवील   बिधरी-बिधरी तण तर शेतकरी फिरे वणवण   माणूस फिरलें तर फिरलें पण घराचें वासेहि फिरले   गुह्य ठेवण्याची नाहीं युक्ति, तर राज्‍य चालविण्याची भ्रांति   ढगच नसते तर विजेची मौज तरी कशी दिसली असती   जगीं सर्वसुखी कोण? तर विचारी   एक रूईचा चीक तर दुसरा शेराचा चीक, दोघे सारखेच   गळीं पडे काम, तर खर्ची पदरचा दाम   मनांत असेल तर मार्ग दिसेल   घरोघर पिकले मोती, तर त्‍याची किंमत काय होती   फिरेल काळ, तर बदलावी चाल   शेणा थापो जमिनीर पडलो तर माती घेतल्याशिवाय उठता?   शेण पडलें तर माती घेऊन उठतें-उठेल   येतील वांग तर फेडतील पांग   आई! मी ढेप आणतों, तर मुंगळ्या बाबा! तुझी कंबरच सांगते आहे   अंगावर घेणें   आपली नुकसान कोणी केली, तर ती न उगवावी ती चांगली   उतावळीनें घडें तें कधीं यशा न चढें   न्यायाक नीतींचे बळ, अन्यावाक धुमक्यांचें बळ   नरक अंगावर घेणें   नेसेन तर पैठणी (शालू) न नेसेन नाहीं तर नागवी बसेन   शंखोबा? तर ओबा, दे लाख (दोन हजार) तर घे सव्वालाख (तीन हजार), देतोस काय तर घेतोस काय?   शेजी नांदे, कांजीं तर लाखे   शिकणें-शिकविणें-न मिळे भीक तर कांहीं तरी शीक   हयातीचा दम असला तर