घरोघर पिकले मोती तर त्‍याचे मोल काय होतें

दर्यांत आस मासो, ताचें मोल करतलो पिसो   ज्‍याचे जवळ पैका, त्‍याचे बोल ऐका   एक आग झाला तर दुसर्‍यानें पाणी व्हावें   आज मला, तर उद्या तुला   घरोघर पिकले मोती तर त्‍याचे मोल काय होतें   पाय पडल्यार मुय काय मरचीना   आली घडी तीर तर धर, मिळणार नाही गेल्यावर   मानणें-मानला तर देव, नाहीं तर दगड धोंडा   भटो बायको कां कराना? (तर) म्हणे तुम्हींच कां व्हाना?   जर ती असती, तर घरभर पोरें होतीं   पोराचा कापला खवडा तर न्हाव्याला काय दुःख?   ज्‍यानें केसकरणी गिळल्‍या त्‍यास बोडकीचा काय पाड?   मीपणा टांकशील तर देवपणा पावशील   काकमैथुन पाहावें, तर सहा महिन्यांत स्‍मशानांत (मसणांत) जावें   गाढव लाथ झाडी तर काठीनें झोडी, पायानें मारशील तर दुसरी लाथ झाडील   पावला तर परमेश्वर, नाहींतर घातशनैश्वर   दे लाख, घे दोन लाख, देतोस काय तर घेतोस काय   आपणा लागे काम। वाण्या धरीं गूळ। त्याचें यातिकूळ। काय किजे।।   बेडूक-बेडकानें चिखल खावा । काय ठावा सागर   आकाश खाली येते तर पक्षी हातीं येते   आडांत पाणी खारें तर पोहर्‍यांत गोड कोठून येणार   मागतां येईना भीक, तर तंबाखू खायला शीक   कावळ्याचें होतें हंसणें, बेडकाचा जातो जीव   प्राणावर आलें होतें पण शेपटावर-बोटावर निभावलें गेलें   असेल मालक शेती तर होती, नाहीं तर माती   यज्ञ पुरोडाश कावळयास काय   घरोघर मातीच्या चुली   लोकांचें वाईट चिंतलें कीं आपलें अगोदर वाईट होतें   करील त्‍याचा कारभार, मारील त्‍याची तलवार, राखेल त्‍याचे घर व खपेल त्‍याचें शेत   उंदीर मावेना बिळीं, त्याचे पुच्छीं तृणपुली   बाळंतिणीच्या वेदना वांझेला काय ठाऊक   उखळांत घातला तर सात घाव चुकवील   बिधरी-बिधरी तण तर शेतकरी फिरे वणवण   माणूस फिरलें तर फिरलें पण घराचें वासेहि फिरले   उंच (थोर) वाढला एरंड, तरी काय होईल इक्षुदंड   गळीं पडे काम, तर खर्ची पदरचा दाम   मनांत असेल तर मार्ग दिसेल   जगीं सर्वसुखी कोण? तर विचारी   एक रूईचा चीक तर दुसरा शेराचा चीक, दोघे सारखेच   ढगच नसते तर विजेची मौज तरी कशी दिसली असती   घडून आल्‍यावरी, उपाय काय करी   गुह्य ठेवण्याची नाहीं युक्ति, तर राज्‍य चालविण्याची भ्रांति   व्यालीच्या वेदना व्यालीस कळेत, वांझेस काय समजे   बडयाचें बडें, तेथें काय सुंठीचें कुडें   कांग बाई कुथती, तर बसली जागा रुतती   कशी काय खबरबात, ताटभर दहीभात   डोळ्यांत जर एक कण राहात नाहीं, तर हिशेबांत एक पै कशी सामावेल   रिकामी बाई काय करशी? आपलं लुगडं फाडून दंड घालशी   सोन्याची सुरी कोण घालतो उरीं? सोन्याची सुरी झाली म्हणून काय ती उरांत खोवावी   आई! मी ढेप आणतों, तर मुंगळ्या बाबा! तुझी कंबरच सांगते आहे   आपली नुकसान कोणी केली, तर ती न उगवावी ती चांगली   गाढवांस गुळाची चव काय   घरघोडा बाजार मोल   जर खताचा सांठा, तर पैशाचा काय तोटा   दुष्कर्म परहस्तें, तें स्वतःच केलेसें होतें   दिली गाय, तिची आशा काय   नेसेन तर पैठणी (शालू) न नेसेन नाहीं तर नागवी बसेन   बडोदें-बडोदी मोती   भाताचें खाणें काय, बायकोचें मारणें काय   मनुष्य चिंतितें एक आणि होतें भलतेंच   मांगाला मावशी काय आणि भिल्लाला भाची काय   मोती   लोकांचें वाईट चिंतलें कीं आपलें अगोदर वाईट होतें   वेडीला सासर काय माहेर काय   वाण्या देशील काय अन् प्राण्या खाशील काय   वाणी देईल काय प्राणी खाईल काय   शंखोबा? तर ओबा, दे लाख (दोन हजार) तर घे सव्वालाख (तीन हजार), देतोस काय तर घेतोस काय?   शेजी नांदे, कांजीं तर लाखे   शिकणें-शिकविणें-न मिळे भीक तर कांहीं तरी शीक   हयातीचा दम असला तर