जन्माचे अधिकारी आईबाप, कर्माचा ज्‍याचा तो

आळशाक भिकणां भाज म्हळी, तो म्हणटा, हरवीं खाल्यार चड बरीं   जन्माचे अधिकारी आईबाप, कर्माचा ज्‍याचा तो   नर करणी करे तो नरका नारायण हो जाय   ज्‍याची चांगली कीर्ति, तो मेला तरी भूरवरतीं   तो   पोहरा देईल तो विहिर दाखवील   नामदार तो नम्र फार   ज्‍याला नाहीं अबरू, तो पडला गबरू   तळें राखील तो पाणी चाखील   चोर चोरीसे गया, तो हेरी फेरीसे न गया   जो काम लोभ दूर सारी, तो सुखें वर्ते देहधारी   ज्‍याचे पदरीं पाप, तो मुंबईला जातो आपोआप   वाहीला तो ओढा आणि राहीली ती गंगा   हात पसरी तो हातारी, न देईल तो भिकारी   चोर तो चोर आणि-आणखी शिरजोर   हात (ता-तो) फळी   म्हणेल तो चुकेल   मन नाहीं राजी, तो क्या करेगा काजी   ज्‍याचे हातीं ससा, तो पारधी   ज्‍याचा दर्या, त्‍याचें वैभव   मनमें चंगा तो काठेवाडमें गंगा   भडभडया-भडभडया तो कपटीद नसतो   दरबारीं आपला हितकर, तो पैशाचा चाकर   ज्‍यास नाहीं साळी, तो करी आईची टवाळी   आपल्या कानांत बोटें घातलीं असतां धडधड असा आवाज होतो तो कसला? तर रावण जळत आहे त्याचा   जगांतून उठला तो आकाशांत टांगला   रंडी रही तो आपसे, नहीं तो सगे बापसे   गूळ चोरावं तो पाप, तूप चोरावं तो पाप   आपण भला तो जग भला   उपाशी झोंपी जातो, तो सारी रात्र तळमळतो   खरे बोलेल तो उपाशी मरेल   माली सठयो फुललेशे, कांइ चोटलि तो नहीं लेशे   रांड, भांड, भैंसा, बिघडे तो होय कैसा?   न जाणे समय कैसा लोटावा, तो पूर्ण दुःखी समजावा   धर्म करुन ठेवावा, तो कधीं वायां जाणार नाहीं   चांगला समागम, तो जाणा उत्तम   तेली, ससा, गुरव, म्‍हसा, गांवा गेला तो येईल कसा?   मोघा-मोघा करतां येईना तो रांजण करुं लागणें   प्रपंच साधून परमार्थाचा लाभ ज्याणें केला । तो नर भला भला॥   मृत्यू बहीरा आहे, तो कोणाची तक्रार ऐतक नाहीं   अडचणीच्या कामांत पडतो तो आपला गळा फांसून घेतो   कांही प्राप्त होईना ज्‍यास, तो म्‍हणे मला आधींच त्रास   हेल्याच्या कानीं किंगरी वाजविली तरी तो आपली ट्रोंय सोडीत नाहीं   जो चढेल, तो पडेल   मौन-मौन धारण करतो, तो शहाणा दिसतो   खोटें बोलेल तो तीनदां जेवील   बाळ जेव वाटींत, तो म्हणतो मी जेवीन नरोटींत   उफराटें करतो, तो मूर्ख दिसतो   ज्‍याचे अंगी सामर्थ्य तो राजा   हौदसे गयी, तो बुंदसे आती नहीं   अऋणी,अॠणा अप्रवासी तो सुखी   अकृत्रिम मित्रभाव, तो जाणा उत्तम स्वभाव   अंगें केलें तें काम पदरीं असे तो दाम   अंगचें पाप देईना, तो पुण्य कसचें देतो   अंगीं असेल तें काम आणि पदरीं असेल तो दाम   अंगी असेल तें काम, पदरीं असेल तो दाम   अडचणीच्या कामांत पडतो तो आपला गळा फांसून घेतो   अत्यंत निर्लज्ज असे तो प्रतिष्ठेंतून दूर बैसे   अति उदार तो सदा नादार   अंधारांत गूळ खाल्ला तरी तो गोडच   अंधारांत धांवतो तो खचित ठोकर खातो   अनृणी अप्रवासी तो सुखी   अनुभव मूर्खा शिकवी ज्ञान न शिके तो शतमूर्ख जाण   अपकीर्ति झाली जनीं तो अर्धा मेला मनीं   अपायीं उपाय करावा त्यापेक्षां तो होऊं न द्यावा   अंबारींत बसे तो सर्वांस दिसे   अबोलका - अबोलका दिसतो तो खोल घातक असतो   अभाळावर थुंके तो आपल्या तोंडावर थुंके   अमरसिंग तो मरगये भीक मागे धनपाळ । लक्ष्मी तो गांवर्‍या वेंची भलेबिचारे ठणठणपाळ ॥   अरे बिबी भूक लगी, रोटियां पकाव ! ठिकरी तो फुट गई, बेटा टालिया बजाव   अल्प न्याय करतो, तो मोठा सोडून देतो   अल्प भुकी तो सदा सुखी   अल्ला दोमेसें एक देवे तो कबूल है   अवघे कामांत थोडें जाणितो, बहुधा तो उपयोगी नसतो   अवघड - अवघड कामीं धांवतो तो संकडांत पडतो   असले नसले न गणी, तो एक सुखी प्राणी   अस्सल नाग असेल तो चावत नाही, कम-अस्सल असेल तो चावतो   आईबाप   आऊचा काऊ, तो ह्मणे माझा मावसभाऊ   आग खाईल तो कोळसे ओकेल   आगसतो तो मागसतो   आगसला तो मागसला   आधींच रडे, तो घोडें काय चढे   आपण करील तें काम, गांठी असेल तो दाम   आपण भला तो जग भला   आपण भीक मागतो तो दुसर्‍यास काय देतो   आपणा म्हणती जो शहाणा, तो पहिला मूर्ख जाणा   आपुन करी ते काम, गांठीं असा तो दाम   आप बुरा तो जग बुरा   आप भला तो जग भला   आपले मन जिंकी, तो धन्य म्हणावा लोकीं   आपले मन स्वाधीन नाही, बंधनी तो कदां न राही   आपल्या कानांत बोटें घातलीं असतां धडधड असा आवाज होतो तो कसला? तर रावण जळत आहे त्याचा   आपल्या लग्नाक न्हालो ना, तो दुसर्‍या लग्नाक निमतां   आपले हितातें पाहतो, तो आर्जवी असतो   आपला तो कंढीचा दोरा, दुसर्‍याला म्हणावे पडखाड्यांत   आपला तो बाब्या, लोकाचा तो कारटा-लोकांचे तें कारटें   आपला तो बाब्या लोकाचा तो भिकार डेंग   आपला तो बाळ्या (बाब्या) दुसर्‍याचे ते कारटे   आपला तो माणला दुसर्‍याचा तो भिकार डेंग