जो भ्रमण करतो, त्‍याला संसार नसतो

संसार   जो भ्रमण करतो, त्‍याला संसार नसतो   खेळात ठकवितो, तो व्यवहारीं भला नसतो   जो घाबरतो तो रानभरी होतो   देवाच्या नांवें संसार, हलका होतो दुःखभार   देवीच्या भोप्या नाचतो अन्‍ दाणे गोळा करतो   उचलला संसार   संसार राकूनु परमार्थ साधका   संसार वृथा करणें-जाणें   जो दुसर्‍यावरी विश्र्वासला, त्‍याचा कर्याभाग बुडाला   भक्तराज त्यास, नाहीं संसार   जो उशीरानें उठे, त्‍याचें काम शेष सांठे   उलथा पसा, पालथा पसा, माकडा तुझा संसार कसा   ज्‍यानें केसकरणी गिळल्‍या त्‍याला बोडकीचा काय पाड   जो स्‍वतः नम्र, तो हुकूम करण्याला योग्‍य   अति ऊ त्याला खाज नाहीं आणि अति ऋण (देणें) त्याला लाज नाहीं   गोर्‍ह्याच्याने शेत आणि पोराच्याने संसार होता तर मग काय   उंट कोठेहि असला तरी अंतसमयीं मारवाडाकडेच तोंड करतो   हेवा करणार्‍याला शंका नसते, मूर्खाला विचार नसतो   ज्‍याचें जळे, त्‍याला कळे   बेडकाला डबकें, त्याला जग पारखें   गुरांना गोठाच आवडत असेल तर त्‍याला यजमान तरी काय करील   जो कोणी हांक मारी, त्‍याला प्रसन्न कावेरी   कोणाची मुलगी आणि कोण करतो सलगी   घाईघाईनें नाश करतो, नाशानें तोटा आणतो, तोट्यानें घरी तंटा लागतो, इतका खटला घाईने होतो   अभिमानाचे मागोमाग, द्वेष करतो पाठलाग   बायको शहाणी असली तर संसार, नाहींतर विपचार   उद्योगाचा त्रास, करतो सदा आळस   संसार हांकणें   बाहेर जटा वाढवाव्या, आंत संसार करावा   चांगले खातो पितो, तो काम चांगलें करतो   हौसेनं केला वर त्याला भरला हिंवज्वर   धांव धांव, जो बेध लिखासो पाव   ज्‍याचें मन त्‍याला ग्‍वाही देतें   जो सरावा पडला, तो स्‍वभावच जडला   आळसाची चाल इतकी मंद असते कीं, संकटें त्याला तेव्हांच गांठतात   मूळचाच शहाणा, त्याला फुटला पान्हा   जो गुण बाळा, तो गुण जन्मकाळा   हिस्सा-हिश्शाचा हिस्सा, हिंवर चिंचेचा भाचा आणि त्याला आला उल्हासा   ज्‍याचें असेल मढें, त्‍याला येईल रडें   जो नजर न आवे, सो भुलजावे   तेल जळे, पीडा टळे, पण ज्‍याचे जळे त्‍याला कळे   जो तो आपापले घरचा राजा   जो राहे देवाच्या निर्धारी, तो जन्म मृत्‍यूला दूर करी   ज्‍याचे त्‍याला, आपल्‍याला उठाठेव कशाला   मालमत्ता-मालमत्तेचा सांठा, त्याला हजारों वाटा   ज्याचा जो व्यापार। तेथें असावें खबरदार।   जो हंडीमें होगा, सो रकाबीमें आवेगा   पैची जखम त्याला पंधरा आण्याची मलम पट्टी   जो असे अविचारी, तो काय न करी