तळें राखील तो पाणी चाखील

पाण्यांतला मासा पाणी प्याल्या शिवाय कसा राहील   आळशाक भिकणां भाज म्हळी, तो म्हणटा, हरवीं खाल्यार चड बरीं   ओवा म्हणतो मी आहे गुणी, पण माझ्यावर पितात पाणी   एक आग झाला तर दुसर्‍यानें पाणी व्हावें   आईजी राणी, बाईजी राणी, तोंड धुवायला कोण देणार पाणी   अथांग पाणी हें नेहमीं भीतिदायक असतें   पाणी छाटणें-कापणें   सरासरी-सरासरी गुडघ्याइतकें पाणी   उचलून पाणी   पाणी मारणें   पाणी फिरणें-बोळा फिरणें   तो   पाणी हालवून कोठे लोणी निघतें   डोळ्यांस पाणी लावणें   ज्‍याला नाहीं अबरू, तो पडला गबरू   ज्‍याचे अंगी नाही पाणी, त्‍याचा जीव मेल्‍यावाणी   स्वहित-स्वहितावर पाणी सोडणें   उवार पाणी, आयलॅ गॅलॅ   चोर चोरीसे गया, तो हेरी फेरीसे न गया   जो काम लोभ दूर सारी, तो सुखें वर्ते देहधारी   ज्‍याचे पदरीं पाप, तो मुंबईला जातो आपोआप   आडांत पाणी खारें तर पोहर्‍यांत गोड कोठून येणार   हात पसरी तो हातारी, न देईल तो भिकारी   दरबारीं आपला हितकर, तो पैशाचा चाकर   भडभडया-भडभडया तो कपटीद नसतो   हात (ता-तो) फळी   पाणी जाळणें   चोर तो चोर आणि-आणखी शिरजोर   दारू पाठीवर आहे, गाढव पाणी पिऊन राहे   घाल पाणी आणि कर कालच्या वाणी   जगांतून उठला तो आकाशांत टांगला   रंडी रही तो आपसे, नहीं तो सगे बापसे   तळें पाहून रेडयाला सोडूं नये, महारवाडा पाहून महाराला सोडूं नये   आधीं पाणी पिणें, मग जात पुसरणें   बाळ जेव वाटींत, तो म्हणतो मी जेवीन नरोटींत   मौन-मौन धारण करतो, तो शहाणा दिसतो   खोटें बोलेल तो तीनदां जेवील   हौदसे गयी, तो बुंदसे आती नहीं   धर्म करुन ठेवावा, तो कधीं वायां जाणार नाहीं   ज्‍याचे अंगी सामर्थ्य तो राजा   मी बी राणी तूं बी राणी, पाटाचें कोण आणी पाणी   मोघा-मोघा करतां येईना तो रांजण करुं लागणें   प्रपंच साधून परमार्थाचा लाभ ज्याणें केला । तो नर भला भला॥   चांगला समागम, तो जाणा उत्तम   तेली, ससा, गुरव, म्‍हसा, गांवा गेला तो येईल कसा?   पैचा घेतला गूळ, वर घातलें पाणी, देव केला, धर्म केला, धर पोरा। मार बचक, गूळच गूळ!   मृत्यू बहीरा आहे, तो कोणाची तक्रार ऐतक नाहीं   अडचणीच्या कामांत पडतो तो आपला गळा फांसून घेतो   कांही प्राप्त होईना ज्‍यास, तो म्‍हणे मला आधींच त्रास   खारें पाणी आडांत, गोड कोठून पोहर्‍यांत