प्रपंच साधून परमार्थाचा लाभ ज्याणें केला । तो नर भला भला॥

नर करणी करे तो नरका नारायण हो जाय   प्रपंच साधून परमार्थाचा लाभ ज्याणें केला । तो नर भला भला॥   आळशाक भिकणां भाज म्हळी, तो म्हणटा, हरवीं खाल्यार चड बरीं   खोटें बोलेल तो तीनदां जेवील   तो   ज्‍याला नाहीं अबरू, तो पडला गबरू   पोहरा देईल तो विहिर दाखवील   नामदार तो नम्र फार   चोर चोरीसे गया, तो हेरी फेरीसे न गया   जो काम लोभ दूर सारी, तो सुखें वर्ते देहधारी   चोर गेला यात्रेला, वर्षाचा सांठा पुरा केला   ज्‍याचे पदरीं पाप, तो मुंबईला जातो आपोआप   आरशांत पाहणाराचे तीन प्रकारः नर, वीर आणि वानर   आवडीने केला पति, त्याला झाली रक्तपिती   लागली लहर, केला कहर   वाहीला तो ओढा आणि राहीली ती गंगा   हात पसरी तो हातारी, न देईल तो भिकारी   दोघांचे भांडण, तिसर्‍याचा लाभ   हात (ता-तो) फळी   चोर तो चोर आणि-आणखी शिरजोर   प्रपंच केला वेगळा वेगळा, तोच सगळ्याला भोवला   नादान दोस्तसे, दाना दुशमन भला   भडभडया-भडभडया तो कपटीद नसतो   पैचा घेतला गूळ, वर घातलें पाणी, देव केला, धर्म केला, धर पोरा। मार बचक, गूळच गूळ!   दरबारीं आपला हितकर, तो पैशाचा चाकर   ज्‍यास नाहीं साळी, तो करी आईची टवाळी   आपल्या कानांत बोटें घातलीं असतां धडधड असा आवाज होतो तो कसला? तर रावण जळत आहे त्याचा   जगांतून उठला तो आकाशांत टांगला   रंडी रही तो आपसे, नहीं तो सगे बापसे   अरिष्टांतून पार पडणें, तोचि जिवाचा लाभ होणें   नर VIII.   सारासार-सारासार विचार केला, प्राणी आला जन्माला   संसार केला एकटीनें, वाहून नेला फुकटीनें   नर IV.   सोनें केलें देवानें आणि सोन्याचा देव केला माणसानें   कांही प्राप्त होईना ज्‍यास, तो म्‍हणे मला आधींच त्रास   मृत्यू बहीरा आहे, तो कोणाची तक्रार ऐतक नाहीं   अडचणीच्या कामांत पडतो तो आपला गळा फांसून घेतो   मोघा-मोघा करतां येईना तो रांजण करुं लागणें   चांगला समागम, तो जाणा उत्तम   तेली, ससा, गुरव, म्‍हसा, गांवा गेला तो येईल कसा?   मौन-मौन धारण करतो, तो शहाणा दिसतो   हौदसे गयी, तो बुंदसे आती नहीं   धर्म करुन ठेवावा, तो कधीं वायां जाणार नाहीं   ज्‍याचे अंगी सामर्थ्य तो राजा   हेल्याच्या कानीं किंगरी वाजविली तरी तो आपली ट्रोंय सोडीत नाहीं   जन्माचे अधिकारी आईबाप, कर्माचा ज्‍याचा तो   बाळ जेव वाटींत, तो म्हणतो मी जेवीन नरोटींत   उफराटें करतो, तो मूर्ख दिसतो   जो चढेल, तो पडेल   आपण करील तें काम, गांठी असेल तो दाम   आपण भला तो जग भला   आला-ली-लें गेला-भला   कोल्‍हा आणि बुद्धीला भला   घर भले की आपण भला   जन्माचे अधिकारी आईबाप, कर्माचा ज्‍याचा तो   जो ईश्र्वरास मानतो, तो धर्मात्‍मा असतो   जो तो   जो सरावा पडला, तो स्‍वभावच जडला   झूटें भांडे अर्धा लाभ   त्याला पीर भेटला म्हणजे तो दबेल   तो   दोघांचे भांडण, तिसर्‍याचा लाभ   नर   नर II.   नर III.   नर IV.   नर IX.   नर V.   नर VI.   नर VII.   नर VIII.   नर X.   नादान दोस्तसे, दाना दुशमन भला   प्रपंच II.   पाडयाला बाळगून शेतकी करुं नये व लहान मुलीला घेऊन प्रपंच करुं नये   बायको भली तर नवरा भला   भला   भला-भला घेणें   मध्यान्ह समयीं आला कोणी, तरी तो विष्णु-समान मानी   राखील तो चाखील   लाभ   श्रमानुसार लाभ   हाडाचा खरा चांगला भला   हात ओला तर मित्र भला   हात (ता-तो) फळी