संकटीं उपयोगी पडतो, तोचि मित्र खरा असतो

आर्जवून न भुलवी, तो मित्र खरा भावी   चालते काळीं संग्रह करी, विपत्ति काळी उपयोगी भारी   मारवाडी मित्र नाहीं, पायखाना पवित्र नाहीं   चतुर राहतो निजाधीन, मूर्ख असतो पराधीन   टक्‍कोभला-खरा करणें   ठेवी स्‍वतंत्रतेचा बाणा, लोकीं तोच खरा शहाणा   उपयोगी पडत नाहीं आई, इतकी उपयोगी पडते शेजीबाई   जेथें दुर्गुण वसतो, तेथे सूडहि असतो   आळसाला वकील नाहीं पण मित्र हवे तितके   साधूंना भूतकाळ असतो आणि पापी गुन्हे गारांना भविष्यकाळ असतो   द्रव्य देऊन मित्र जोडे, समयीं उपयोगे न पडे   अवघे कामांत थोडें जाणितो, बहुधा तो उपयोगी नसतो   आपले हितातें पाहतो, तो आर्जवी असतो   मनुष्य हा संवादित्वाचा भुकेलेला असतो   हर्ष काल हा पाप काल असतो   हास्य-हास्यवदनी असतो, तो गुह्य झांकून ठेवतो   जो वर पाहून चालतो, तो खड्‌यात पडतो   वचनाचा खरा धड   हात ओला तर मित्र भला   इष्ट मित्र खरे, असतां दूर बरे   कोठें जातोस अडक्‍या? तर मित्र तोडायला !   घरकर्ता घराबरोबर वाकडा असतो   लटिकयाचें आंवतणें जेविलिया साच। कायत्या विश्र्वास तोचि खरा॥   उपकार उधार राहतो, पण अपकार जमेंत पडतो   हिरा ठेवितां ऐरणीं l वांचे मारितां जो घणीं तोचि मोल पावे खरा l करणीचा होय चुरा ll   दिसे कुरूप कलेवर, आत्मा असतो सुंदर   उघड शत्रु सावध करी, पण गोडबोल्या मित्र घात करी   आधी करावी उधळपट्टी, मग पडावें संकटीं   भूत हिंसा देखे डोळां: तोचि ज्ञानाचा अंधळाः   याचक-याचक नेहमीं संतुष्ट असतो   समयाचे शिरीं-समयास-समयीं उपयोगी पडणें   कृत्रिम मित्र   निष्काळजी मनुष्याचा नौकर उद्धट असतो   रेडा म्हणत असतो कीं मी दसर्‍यांतून वांचेन तर दिवाळीचा दिवा पाहीन   जी वस्‍तु उपयोगी, ती चांगली वाटते   मोत्यांला ढाळ किती असतो   उपयोगी आणि सुंदर, त्यांचे काम निरंतर   पोपट जों जों अधिक बोलतो तों तों पिंजर्‍यांत पडतो   मुसलमान धंद्यानें पिंजारी पण नांवानें खान असतो   अवघड - अवघड कामीं धांवतो तो संकडांत पडतो   याचकाचा हात खालीं आणि दात्याचा हात वर असतो   लसूण-लसणाचा वास कोठें लपत असतो?   लंगोटीयार-मित्र   सर्व जनाला मित्र करी, त्याची मित्रता नसे खरी   दुर्व्यसनी असतो, तो मनीं स्वस्थ नसतो   हत्तीला अंकुश केवढा असतो-पाहिजे   गुणवानाचा मान राखी, तोच खरा पारखी   जें देखिलें डोळां, तोच खरा निर्वाळा   तन गेलें, पण गेलें, आतां काय उरली बाकी! तरुणपणाचा मित्र विचारी, खुशाल आहेस का काकी !   सुफळ-सुफळ बोलरे नार्‍या ! रंडक्या झाल्या सार्‍या, मांडवाला आग लागली ! अरे असें बोलूं नये ! पिंडाइतका भात द्या म्हणजे मढया सारखा पडतो