सारा गांव शेती आणि कण नये हातीं

असेल मालक शेती तर होती, नाहीं तर माती   सगळा गांव बाबाचा, आणि कोणी नाहीं माझ्या कामाचा   सारा गांव शेती आणि कण नये हातीं   गांव तेथे घेडवाडा, नदी तेथे वोहळा   करील तोंवर शेती, नाहींतर माती   नये   गोठणचं गाईल आणि घरांतली जाईल, द्याल तितका मार खाईल   आप तरणें आणि जग तारणें, आप बुडणें व जग बुडविणें   कैलास कंटाळे तों गाणें, आणि कान फाटेतों लेणें   चूल आणि मूल   सूर्य शिळा, अग्नि ओवळा, आणि गंगा पारोशी म्हणतां येत नाहीं   सुपांतील हंसती आणि जात्यांतील रडती   देवाला द्यावे कण, घ्यावे मग   व्याली आणि चाटावयास विसरली   सांगेल तें कारण आणि बांधील तें तोरण   आरशांत पाहणाराचे तीन प्रकारः नर, वीर आणि वानर   चोर तो चोर आणि-आणखी शिरजोर   दोहों सशांचे लागतां पाठीं, एकहि नये हातीं   पोर आणि ढोर दुसर्‍यावर विसंबूं नये   बावळा-बावळी मुद्रा आणि देवळीं निद्रा   डोळ्यांत जर एक कण राहात नाहीं, तर हिशेबांत एक पै कशी सामावेल   भक्क-कण-कर-दिशी   ब्रह्मानुभव चित्तीं, हें गुरुच्या हातीं   भेर्‍याच्या लाती, अंधळया हातीं काठी   जिच्या हातीं पाळण्याची दोरी, ती राष्‍ट्रातें उद्धरी   बापानें केलें नांव व मुलानें वाहविलें गांव   आकाश खाली येते तर पक्षी हातीं येते   माधुकरी-माधुकरीचें आणिलें आणि अर्धें पोट भरिलें   सुकुमार बिबी आणि चाबका जोगी, चाबुक तुटला पण वळ नाहीं उठला   कुणब्‍याची बेटी आणि गव्हाची रोटी   सोनें केलें देवानें आणि सोन्याचा देव केला माणसानें   बाईल गेली यात्रेला आणि लौकरच आली घराला   कावळे दावो गेलो आणि उजवो गेलो सारखंच   गाय अपवित्र आणि शेपूट पवित्र   वृत्ति-वृत्तीला बांध घालणें ती बुद्धि आणि बांध राहूं देत नाहीं ती बद्धी   रडतो आई आई आणि म्हणतो बाई बाई   सगळा स्वैंपाक तयार झाला आणि विसरली मिठाला   दृष्टीआड सृष्टि आणि वस्त्राआड जग (जन) नागवें   कामापुरता मामा आणि ताकापुरती आजीबाई   आपलें नकटें आणि लोकांचे चोखटें बरोबर आहे   बाभळीचा कांटा, पुढें तिखट आणि मागें पोंचट   आपली हाण (हानि) आणि जगाची मरमर   आपलें नकटें आणि लोकांचें चोखटें   तिळभर करावें आणि डोंगरभर गर्जावें   कामाला नडी आणि रिकामपणाला घोडी   पहार्‍याला संत्री आणि राज्याला (राजाला) मंत्री   नवर्‍याला मिळेना काट आणि धेडा मागतो वरण   दुर्गुण आणि विपत्ति, आळसापासून उत्पत्ति   धडांत ना भाकडांत, आणि शेळींत ना बोकडांत   कोठें इंद्राचा ऐरावत आणि कोठें शामभटाची तट्टाणी