हूं तर पुढें हो तूं

एक आग झाला तर दुसर्‍यानें पाणी व्हावें   राऊत-राऊत असे खरमरा तर घोडा चाले तुरतुरा   अक्कल पुढें धावणें   मानणें-मानला तर देव, नाहीं तर दगड धोंडा   मुलाला जपलें तर म्हातारें होईल   मी बी राणी तूं बी राणी, पाटाचें कोण आणी पाणी   आली घडी तीर तर धर, मिळणार नाही गेल्यावर   खरी सासू धरती कान, तर आखाड सासू मागती मान   भटो बायको कां कराना? (तर) म्हणे तुम्हींच कां व्हाना?   पोराचा कापला खवडा तर न्हाव्याला काय दुःख?   मीपणा टांकशील तर देवपणा पावशील   काकमैथुन पाहावें, तर सहा महिन्यांत स्‍मशानांत (मसणांत) जावें   घी गेलें पण ठामणें तर राहिलें   बुडांत नाहीं तर वर कोठून येणार?   कावळा करते कोय कोय, तूं माही होय होय   गाढव लाथ झाडी तर काठीनें झोडी, पायानें मारशील तर दुसरी लाथ झाडील   जर ती असती, तर घरभर पोरें होतीं   धुये पुढें भोगचें   गांडीत बोट घालूं नये, घातले तर हुंगूं नये, हुंगले तर सांगूं नये, सांगितले तर तेथे राहूं नये   मागतां येईना भीक, तर तंबाखू खायला शीक   आज मला, तर उद्या तुला   आडांत पाणी खारें तर पोहर्‍यांत गोड कोठून येणार   आकाश खाली येते तर पक्षी हातीं येते   पावला तर परमेश्वर, नाहींतर घातशनैश्वर   कशी मागावी भीक, तर तंबाकू खायला शीक   बोतर-बोतरार इतलें तर कापडार कितलें   करावयास गेला एक, पुढें आलें टेक   दे लाख, घे दोन लाख, देतोस काय तर घेतोस काय   असेल मालक शेती तर होती, नाहीं तर माती   अंगावर पडें तर दुणें बळ चढें   धन असे पाताळीं, तर तेज दिसें कपाळीं   बाभळीचा कांटा, पुढें तिखट आणि मागें पोंचट   जगीं सर्वसुखी कोण? तर विचारी   एक रूईचा चीक तर दुसरा शेराचा चीक, दोघे सारखेच   गुह्य ठेवण्याची नाहीं युक्ति, तर राज्‍य चालविण्याची भ्रांति   ढगच नसते तर विजेची मौज तरी कशी दिसली असती   गळीं पडे काम, तर खर्ची पदरचा दाम   मनांत असेल तर मार्ग दिसेल   शेणा थापो जमिनीर पडलो तर माती घेतल्याशिवाय उठता?   घरोघर पिकले मोती, तर त्‍याची किंमत काय होती   फिरेल काळ, तर बदलावी चाल   उखळांत घातला तर सात घाव चुकवील   बिधरी-बिधरी तण तर शेतकरी फिरे वणवण   माणूस फिरलें तर फिरलें पण घराचें वासेहि फिरले   कांग बाई कुथती, तर बसली जागा रुतती   डोळ्यांत जर एक कण राहात नाहीं, तर हिशेबांत एक पै कशी सामावेल   घरोघर पिकले मोती तर त्‍याचे मोल काय होतें   शेण पडलें तर माती घेऊन उठतें-उठेल   येतील वांग तर फेडतील पांग   आई! मी ढेप आणतों, तर मुंगळ्या बाबा! तुझी कंबरच सांगते आहे   अक्कल नाहीं पण मुलगा तर दाणा आहे   आब आयलो म्हुण रेड्या पानो ओढलो तर दुध येता?   आंब्यावर धोंडा मारून पाहूं, लागला तर लागला नाहीं तर नाहीं   एक तिडीक दे आणि घरची धनीण हो   कुत्रें दीड दिवसांत काशीला जातें-जाईल, पण तंगडी उंच-वर केली नाही तर   करायला मागें, खायला पुढें   किडे (कीड) मुंगी खाई, तर तारूं सलामत जाई   खांडडोह or हो   गोर्‍ह्याच्याने शेत आणि पोराच्याने संसार होता तर मग काय   डोळ्यांदेखत-देखतां-पुढें   तूं   पुढें   पुढच्या पुढें   पत्रास _   भुरंगीं कितलीं असत, तर असत शकिक जायशीं   मागें पुढें करणें   मानणें-मानला तर देव, नाहीं तर दगड धोंडा   मारत्याचें मागें, पळत्याचें पुढें   मी तूं करणें   लगामाला मागें, दाण्याला पुढें   लुडबुडा-लांडें लुडबुडे आणि नाचे पुढें पुढें   लागल्या मघा तर सांधीकोनीं हगा, न लागल्या मघा तर ढगाकडे बघा   लांब लांब कासौटें। मिरविती आंबुलियां पुढें   श्रीमंतानीं गू खाल्ला तर औषधासाठीं व गरिबांनीं खाल्ला तर पोटासाठीं   हूं   हूं तर भांडीं घास तूं   हयातीचा दम असला तर   हां हूं   हो   हो ना   हो-हो ना करणें